مخاطبان درباره گیاهخواری چگونه می‌اندیشند؟
برای بسیاری از افراد باورکردنی نیست که چطور می‌توان بدون گوشت روزگار گذراند. اما چه این افراد باور کنند و چه نکنند امروزه گیاهخواری تبدیل به سبکی از تغذیه شده و بسیاری از افراد در اقصی نقاط جهان یا از این روش تغذیه پیروی می‌کنند یا به آن فکر می‌کنند. در کشورمان نیز این شیوه تغذیه طرفداران خود را دارد. طرفدارانی که با روش‌های تبلیغاتی مختلف سعی در گسترش سبک غذایی گیاهخواری دارند.
بر این اساس شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز، در فروردین و اردیبهشت سال ۱۳۹۸ ، پژوهشی جهت سنجش میزان اطلاعات افراد در مورد گیاه خواری و تاثیرات آن در سبک زندگی انجام داده است. این پژوهش شامل ۱۱ سوال بوده که با روش تحقیق پرسشنامه آنلاین و جامعه تحقیق؛ شنوندگان یکی از پادکست‌های پرمخاطب انجام شده است. ۶۶۹ نفر در این نظرسنجی شرکت کرده‌اند که از این تعداد ۲۵۲ نفر زن و ۴۱۷ نفر مرد بوده اند. رنج سنی شرکت کنندگان از ۱۶ تا ۷۸ سال بوده که در چهار گروه سنی مختلف قرار گرفته‌اند و میانگین سنی افراد ۳۲ سال است. لازم به ذکر است. سومین سوال این نظر سنجی به گونه‌ای طراحی شده که شرکت کنندگان می‌توانند چند گزینه را انتخاب کنند ولی در مابقی سوالات تنها باید یک گزینه را انتخاب نمایند. در ادامه اطلاعات این پژوهش را می‌خوانید.
تعریف گیاهخواری از نگاه شرکت کنندگان پژوهش
ورود به دنیای گیاهخواری و پیروی از سبک تغذیه متفاوت آن نیاز به اطلاعات دقیقی دارد. نکته قابل تامل این است که درصد قابل توجه‌ای از افراد حاضر پژوهش مورد نظر نسبت به آن اطلاعات دقیقی ندارند.
در پژوهش مورد نظر از شرکت‌کنندگان سئوال شد، به نظرشان گیاه خواری با کدام جمله بهتر تعریف می شود؟ جالب توجه است که ۵۵ درصد از شرکت کنندگان در پژوهش بر این باور هستند که گیاهخواری یک فرهنگ است و بر ابعاد مختلف زندگی انسان تاثیر می گذارد. در این میان ۲۹ درصد افراد نیز معتقد بودند که گیاهخواری یک برنامه غذایی است که با داشتن محدودیت در استفاده از مواد گوشتی و فرآورده‌های تهیه شده از حیوانات به حفاظت از محیط زیست و حقوق حیوانات کمک می‌کند.
گیاهخواری و حمایت از محیط زیست
معمولا افراد برای گرایش به گیاهخواری دلایل مشخصی دارند. دلایلی که چنین افرادی با قدرت از آن دفاع می‌کنند. حال باید دید کدام یک بیش از مابقی از دید افراد حاضر در پژوهش مهمترین رویکرد افراد در گرایش به گیاه خواری است؟
۵۶ درصد شرکت‌کنندگان باور دارند که گیاه‌خواران به خاطر حفاظت از محیط زیست و حقوق حیوانات سبک تغذیه خود را تغییر داده و گوشت را از وعده غذایی خود حذف کرده‌اند. در این میان ۳۴درصد از آنان نیز اعتقاد دارند که افراد به منظور بهبود عملکرد بدن، سلامتی قلب و عروق و افزایش طول عمرشان اقدام به گیاهخواری می‌کنند. نکته جالب این بخش از پژوهش، این است که تصور درصد بالایی از شرکت کنندگان نسبت به دلایل گرایش به گیاهخواری حفاظت از محیط زیست بوده است. این نشان می‌دهد که تبلیغات نسبت به این سبک تغذیه، بر نظر عامه مردم بی‌تاثیر نبوده است و این تصویر ذهنی که گیاه‌خواران حامی محیط زیست هستند را در جامعه ایجاد می‌کند.
لازم به ذکر است، در همین راستا سئوال دیگری نیز از حاضران در پژوهش پرسیده شده است که نتیجه به دست آمده از این سوال تاکیدی بر تصور ذهنی فوق است. سئوال این است؛ از دیدگاه شما، آیا گیاه‌خوار بودن تاثیری در حفظ ونگهداری محیط زیست دارد یا خیر؟ ۶۷ درصد افراد به این سئوال پاسخ مثبت و مابقی پاسخ منفی داده‌اند.
دیدگاه افراد نسبت به رژیم غذایی گیاه‌خواران
ایجاد محدودیت در رژیم غذایی همیشه چالش برانگیز است. محدودیتی که رعایت آن کار هر کسی نیست و گیاه‌خواران نیز باید برای رعایت رژیم خود اراده قوی داشته باشند. در ادامه پژوهش از شرکت کنندگان سئوال شد؛ در مورد رژیم غذایی گیاه‌خواران با چه نکته و گزینه‌ای موافق هستند؟ ۵۱ درصد از حاضران در پژوهش اعلام کرده‌اند: افرادی که می‌خواهند رژیم غذایی خود را به گیاه خواری تغییر دهند باید حتما این کار را تحت نظر پزشک انجام دهند. در این میان تعداد قابل توجه‌ای از افراد که نزدیک به ۴۳ درصد را تشکیل می‌دهند، گیاهخواری را یک رژیم غذایی سالم می‌دانند که می تواند به حفظ سطح انرژی پایدار بدن کمک کند.
همچنین از آنجایی که در رژیم غذایی گیاهخواری دریافت پروتئین از راه‌های دیگری به غیر از مصرف گوشت انجام می‌شود، برخی از افراد احساس می‌کنند که پروتئین از وعده غذایی گیاه‌خواران حذف می‌شود. افراد نسبت به این موضوع نگاه‌های متفاوتی دارند و در پژوهش از حاضران سئوال شد؛ کاهش مصرف مواد پروتئینی مانند گوشت میتواند روند پیر شدن را در انسان کاهش داده و امید به زندگی را نیز به طور قابل توجهی افزایش دهد؟
۵۲ درصد افراد به این سئوال پاسخ مثبت و مابقی نسبت به آن واکنش منفی داشته‌اند. پاسخ‌های دریافتی تامل برانگیز است. پاسخی که باید به دقت بررسی و علت چنین طرز نگاهی توسط کارشناسان موشکافی شود.
آیا شما گیاه‌خوار هستید؟
اگر در جمعی کمی نسبت به گوشت و فراورده‌های آن بی‌اهمیت باشید، فورا افراد از شما سئوال می‌کنند که آیا گیاه‌خوار هستید؟ سئوالی که معمولا با واکنش‌های مختلفی روبرو شده و اگر افراد گیاه‌خوار باشند، سریعا از فواید و رژیم غذایی خود به دیگران می‌گویند. چنین سئوالی در پژوهش نیز از افراد پرسیده شده‌است. سئوالی که ۱۶ درصد از افراد حاضر در پژوهش به آن پاسخ مثبت داده‌اند. میزان گیاهخواری در زنان (۲۴%) بیشتر از مردان (۱۲%) بوده است.
گیاهخواری و تاثیرات آن
مبلغان گیاهخواری از فواید این رژیم غذایی بسیار می‌گویند. فوایدی که باید صحت آن‌ها مورد بررسی دقیق کارشناسی قرار بگیرد. در این پژوهش یکی از فوایدی که گیاه‌خواران از آن یاد می‌کنند، بصورت سئوال پرسیده شد. از حاضران سئوال شد؛ افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات و کاهش غذاهای فرآوری شده میتواند به بهبود آکنه کمک کند؟ درصد پاسخ مثبت به این سئوال تامل برانگیز است. ۸۹ درصد افراد معتقدندد که این باور درست است.
در ادامه پژوهش سئوالات دیگری نیز درباره فواید گیاهخواری و سنجش دیدگاه حاضران پرسیده شده‌است. برای مثال در پژوهش از حاضران پرسیده شده آیا با این نکته که کاهش غذاهای شور و فرآوری شده در این رژیم غذایی، مزایای قابل توجهی برای سلامت قلب و عروق داشته و به جلوگیری از بیماری‌های قلبی،سکته مغزی کمک می‌کند موافق یا مخالف هستند؟ ۹۴ درصد افراد نسبت به این سئوال پاسخ مثبت داده‌اند.
گیاهخواری و رابطه آن با سلامتی
گیاه خواری و رابطه آن با سلامتی از جمله موارد دیگری‌ست که در پژوهش مورد نظر مورد بررسی قرار گرفته‌است. برای مثال از حاضران سئوال شد؛ داشتن یک رژیم گیاهخواری میتواند بخش خوبی از برنامه روزانه برای از دست دادن اضافه وزن باشد؟ ۶۷ درصد با این سئوال موافق بودند.
همچنین در سئوال دیگری از مخاطبان سئوال شد، فکر می‌کنید اجتناب از گوشتخواری به خودی خود باعث سلامتی جسمانی می شود؟ ۶۴ درصد افراد با این سئوال موافق نبودند. سئوالی که مردان به نسبت زنان به آن واکنش بیشتری نشان می‌دهد. این نشان می‌دهد مردان به نسبت زنان درباره حذف گوشت از وعده غذایی و اثرات آن حساس‌ترند.
همچنین با اینکه رژیم غذایی گیاهخواری روز به روز جایگاه بهتری را میان افراد جامعه پیدا می‌کند. اما حاضران در پژوهش این روند را کند ارزیابی می‌کند و ۸۹ درصد آن‌ها معتقدند به دلیل سابقه کمتر و دسترسی محدود به منوی مخصوص گیاه خواران در رستوران‌ها داشتن این رژیم در ایران مشکلتر از کشور های غربی است.
در مجموع پژوهش مورد نظر نتایج جالب توجه‌ای را در اختیار برنامه‌ریزان حوزه سلامت قرار می‌دهد. برنامه‌ریزانی که برای تغییر سبک غذایی مردم در تلاش‌هستند و داشتن داده‌های دقیق به آن کمک بسزایی خواهد کرد.