زنان بیش از مردان درباره ایدز می‌دانند

کافی‌ست در جمعی نام ویروس HIV را به زبان بیاورید. افراد به محض شنیدن نام این ویروس شروع به اظهارنظر کرده و درباره راه‌های انتقال آن به هم توصیه می‌کنند. در بیشتر مواقع اظهار نظر آنها قابل استناد نیست. شرکت پژوهش بازار و رسانه امروز (emrc) در دسامبر ۲۰۱۸ به مناسبت روز جهانی ایدز، پژوهشی در خصوص میزان آگاهی افراد جامعه در زمینه این بیماری انجام داد. اطلاعات از طریق پرسشنامه آنلاین جمع آوری شد و بیش از ۹۰۰ نفر در این پژوهش شرکت کردند. در ادامه گزارش مختصری از این پژوهش را می‌خوانید.

دیدگاه های نادرست در خصوص ایدز

این پژوهش شامل ۱۱ سوال چهارگزینه ای درباره اطلاعات عمومی پیرامون بیماری ایدز بود. در برخی از سوالات تعداد افرادی که یکی از گزینه های نادرست را انتخاب کرده بودند، بیش از افرادی بود که گزینه درست را علامت زده بودند! چند مورد از این سوالات را در ادامه بررسی می‌کنیم: این باور که «در صورت آلوده شدن مادر باردار به ویروس HIV، جنین نیز قطعاً با این ویروس به دنیا خواهد آمد» نادرست است اما ۵۷% از پاسخگویان فکر می کردند، این موضوع درست است.

در موردی دیگر، بهترین زمان برای تست تشخیص  HIV ۳ تا ۶ ماه پس از زمانی است که فرد متوجه می‌شود ممکن است آلوده شده باشد. ۲۸% از پاسخگویان از این موضوع آگاه هستند. در حالیکه ۳۶ درصد از افراد بر این باور بودند که این زمان ۲ تا ۴ هفته پس از آگاهی نسبت به آلودگیست و ۳۴ درصد از افراد معتقد بودند که بلافاصله پس از متوجه شدن، بهترین زمان برای انجام تست است.

نکته جالب این است که فعالان حوزه بهداشت و درمان در سالهای اخیر به طرق مختلف نسبت به بیماری ایدز اطلاعاتی را به مردم داده‌اند، به نظر می رسد، این اطلاعات توسط مردم به خوبی دریافت نشده و نیاز به تلاش بیشتر در این زمینه احساس می شود. بنابراین باید مسیر انتقال پیام درباره ی بیماری ایدز که این روزها تعداد مبتلایان به آن روز به روز در حال افزایش است، تغییر کند.

میزان آگاهی در مورد تعداد مبتلایان به HIV

در حال حاضر ۳۷ میلیون نفر در جهان مبتلا به HIV هستند، سوازیلند کشوری در جنوب آفریقا نزدیک به ۲۷ درصد از مبتلایان را در خود جای داده است. مابقی مبتلایان در کشورهای دیگر از جمله ایران زندگی می کنند. طبق صحبت‌های دبیر علمی کنگره بین المللی ایدز در ایران: آمار مبتلایان به ایدز در ایران بیش از ۶۶ هزار نفر تخمین زده می‌شود. اما درصد اندکی از ایرانیان به موضوع بیماری ایدز اهمیت داده و نسبت به آن آگاهی دارند.

در پژوهش اخیر، ۸۸% افراد در خصوص تعداد افراد مبتلا به HIV در سطح جهان مطلع نبودند یا اطلاع درستی نداشتند. در پاسخ به این سوال که «به نظر شما تعداد افراد مبتلا به HIV در جهان چه قدر است؟» ۶۵ درصد پاسخ دادند؛ نمی‌دانم و از بین ۳۵ درصد باقی مانده نیز فقط ۱۲ درصد از مشارکت کنندگان گزینه صحیح را انتخاب کردند.

باورهای مخاطبان نسبت به بیماری ایدز

بهترین راه آگاهی از باورها و اطلاعات مردم نسبت به بیماری ایدز سؤال کردن درباره موضوع از آنهاست. از این طریق مخاطبان با دسترسی به پاسخ‌های درست، متوجه باورهای غلط خود می‌شوند. در این پژوهش شرکت کنندگان به سئوالات مختلفی درباره بیماری ایدز پاسخ دادند و نتایج جالبی به دست آمد.

تقریبا تمامی پاسخگویان از راه های انتقال ویروس HIV آگاه هستند و به خوبی می‌دانند که رابطه‌ جنسی نامطمئن و استفاده از سرنگ‌ آلوده راه‌های انتقال این ویروس هستند. اما در این میان ۸۰% پاسخگویان نیز به غلط باور دارند که یکی از راههای انتقال ویروس HIV گزیدگی پشه است و یا دلیل درست عدم انتقال ویروس توسط پشه را نمی‌دانند. علاوه براین فقط ۲۸ درصد افراد از بهترین زمان برای تست تشخیص بیماری آگاه هستند. این زمان ۳ تا ۶ ماه پس از زمانی است که شخص متوجه می شود ممکن است آلوده شده باشد.

نسبت زنان و مردان در پاسخ های صحیح

در پژوهش اخیر باورهای بیماری ایدز، تفاوت قابل توجهی بین درصد مردان و زنانی که گزینه درست را انتخاب کرده اند مشاهده می شود.

برای مثال در پاسخ به این سئوال: آیا در صورتی که شخص باردار آلوده به ویروس HIV شود، فرزند او نیز حتما با این ویروس به دنیا می‌آید؟ ( پاسخ، خیر است) ۴۸ درصد از زنان و ۳۸ درصد از مردان گزینه صحیح را انتخاب کرده اند.

و یا در پاسخ به این سئوال: برای نشان دادن حمایت از افراد مبتلا در روز جهانی AIDS از چه آیتمی استفاده می‌شود؟ (پاسخ: نوار قرمز) ۸۱ درصد زنان و ۷۴ درصد مردان، درست پاسخ داده‌اند.

میزان آگاهی بر اساس خصوصیات جمعیت شناختی مختلف

در این پژوهش بسته به گزینه‌های انتخاب شده توسط افراد شرکت کننده، در پایان پرسشنامه عددی بین ۰ تا ۱۰۰ به عنوان امتیاز برای هر فرد محاسبه و در نظر گرفته شد. این امتیاز، معیاری برای درجه آگاهی افراد پاسخگو است. متوسط امتیاز جامعه تحقیق ۵۸.۵ بوده است. این امتیاز حاکی از آگاهی نسبتا کم جامعه در مورد بیماری ایدز است.

طبق امتیازات محاسبه شده برای گروه های مختلف، زنان بیش از مردان نسبت به ویروس HIV آگاهی دارند. در این میان افراد رده سنی ۲۵ تا ۳۴ سال نیز بیش از مابقی گروه های سنی جامعه درباره بیماری ایدز اطلاعات دارند. از طرفی ساکنان شهر تهران نیز به نسبت سایر شهرها با درصد اندکی، آگاهی بیشتری نسبت به بیماری ایدز داشتند.

در مجموع، اجرای پژوهش‌های مختلف علاوه بر افزایش آگاهی مردم نسبت به بیماری های گوناگون، روند اجرای کمپین‌های تبلیغاتی موثر را نیز تسهیل می‌کند. آمارهای ارائه شده در این پژوهش نشان می‌دهد، آگاهی عموم مردم ایران نسبت به بیماری ایدز باید افزایش یابد. این افزایش آگاهی اثرات بسیار مثبتی در جامعه خواهد داشت.