جهان پساکرونا از نگاه FourMind AHEAD
دنیای پساکرونا برای بسیای از مخاطبان سئوال برانگیز شده و صاحب‌نظران حوزه‌های مختلف درباره آن به تبادل نظر پرداخته‌اند. آژانس فورمایند (Four Mind) در یکی از وبینارهای تخصصی Four Mind AHEAD به بررسی فضای کاری در آینده و دوران پساکرونا پرداخته است. در این وبینار که در راستای مسئولیت اجتماعی فورمایند و با هدف کمک به کسب وکارها برای حل مسائل پیشرو برگزار می‌شود، فرید شکریه مدیرعامل فورماید و کاوه یزدی فرد Chief Innovation Officer Sahab Pardaz حضور داشتند. یزدی فرد در این وبینار به سئوالات مختلفی پاسخ داده که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
درباره تاثیرات کرونا بر فضای کار نظرتان را بفرمایید؟
یزدی فرد: در این وبینار تلاش خواهم کرد به موضوع از زوایه جدیدی بنگرم. در چند وقت اخیر از سه زوایه به موضوع کرونا و تاثیراتی که بر فضای کاری گذاشته نگریسته شده است. برخی از افراد با عدد و ارقام به بررسی تاثیرات و عواقب کرونا پرداخته و با نگاه علمی شرایط حال حاضر را تحلیل می‌کنند. برخی دیگر از جهان آینده می‌گویند و مخاطبان را نسبت به ابعاد مختلف جهان آینده آگاه می‌سازنند. برخی نیز نگاه کاربرد و حساس‌تری به موضوع دارند و راهکارهایی را برای حل شرایط حال حاضر ارائه می‌کنند. برای مثال: استراتژی‌هایی را برای کسب وکارهای حوزه خرده فروشی و… ارائه می‌کنند. لازم است، علاوه بر سه زوایه فوق و اینکه کرونا چه بوده و چه کرده نگاهی به گذشته بیاندازیم. به شخصه از کسانی که تاریخ و اهمیت آن را گوشزد کرده‌اند بسیار آموخته‌ام.
اگر نگاهی به گذشته داشته باشید، متوجه خواهید شد، سبک زندگی افراد و روند حرکتی کسب وکارها با عادت‌هایی عجین شده است. یکسری عادت‌ها و رفتار برخلاف نظام طبیعی که در آن زندگی می‌کردیم، میان ما جا افتاده و ما را مانند گردابی به دورن خود فرو می‌برند. چنین عادت‌هایی به ما فرصت نمی‌دهند که بپرسیم چرا به این شکل رفتار می‌کنیم؟
حال پیچیدگی که در رفتار و عادت‌ها ما بوجود آمده و مسبب آن کرونا است، کل نظام طبیعت را بسیج کرده که لحظه‌ای ما را نگه دارد و سئوال کند که چه می‌کنیم؟ این پیچیدگی به ما می‌گوید: اگر به زودی عادات‌مان را ترک نکنیم، دنیای ترسناکی برای ذینفعان‌مان بوجود خواهد آمد. عادت‌هایی که توقفی این چنینی چالش بزرگی را برای آنها ایجاد کرده است. چالشی که بزرگانی مانند بیل گیتس آن را دیده بودند اما ما آنقدر غرق شده‌ایم که به آنها بی‌توجه بودیم.
حال که این اتفاق افتاده باید به فکر چاره باشیم و در ابتدا بر اعتبارسنجی مسئله متمرکز شویم. یکی از اصلی‌ترین علل شکست راه‌حل‌ها عدم شناسایی درست مسئله است. باید در نظر بگیریم که مسئله حال حاضر را یک یا دو عامل ایجاد نکرده است. در این مرحله نیاز به یک مدل سازی علت و معلول برای شناسایی مسئله داریم تا متوجه شویم، مدل ایجاد یک پدیده و انتشار آن چگونه بوده است. اگر بخواهیم برحسب عادت‌هایمان پیش برویم، ساده‌ترین سناریوی را درنظر می‌گیرم. چنین روندی پشت کردن به پیچیدگی‌های است که اتفاقا باید در مقابل آنها چابک باشیم و برخلاف عادت‌هایمان رفتارهایمان را سریع تغییر دهیم. عادت کردن به یک سبک کار، یک مدل به سرکار رفتن، یک مدل رهبری، یک مدل توسعه منابع انسانی و… ما را در مقابل پیچیدگی پیش آمده علیل و فلج می‌کنند.
فرید شکریه وارد بحث شده و درباره اهمیت حل مسئله گفت: در دوران دبیرستان هر وقت در امتحانات با مسئله فیثاغورس مواجه می‌شدیم، با آن دو برخورد می‌کنیم، عده‌ای راه حل را حفظ و شروع به حل کردن می‌کردند و عده‌ای دیگر مسئله را موشکافی و حل می‌کردند. در حال حاضر هم برخی از کسب وکارها توانایی حل مسئله را با کپی کردن از مسئله‌ای که قبلا توسط کسی دیگری حل شده برابر می‌دانند. این اتفاق باعث شده که افراد به دنبال مسائلی باشند که قبلا توسط کسانی حل شده است. چنین افرادی در مواجه با مسائل حل نشده دچار تنش و استرس می‌شوند.
یزدی فرد در ادامه گفت: چیزی که به عنوان سبک زندگی درست از آن فرار کردیم و لازم است دوباره به آن نزدیک شویم؛ قبول کردن سهم، اندازه و تاثیری‌ست که بر اکوسیستم پیرامون‌مان گذاشته‌ایم. باید عادت‌های قبلی را با زیرسئوال بردن به چالش بکشیم. حال اگر سعی نکنیم، صدای به چالش کشیدن را تبدیل به یک کنش جمعی و تغییر رفتار را از نهادها، کسب وکارها و بنگاه‌های بزرگ مطالبه کنیم، مطمئن هستم که فاجعه بزرگی در انتظار ما خواهد بود.
تغییرات را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
یزدی فرد: برخی از افراد بر این تفکر تاکید دارند که جهان خلقت با هدایت یک منبع منظم در حال حرکت است. چنین افرادی معتقدند هر عاملی که بخواهد جهان را از نظم خارج شود، زودوده می‌شود. حال اگر به موضوع اخیر با این تفکر بنگریم، به زودی مشکل حل خواهد شد. برخی از افراد نیز نسبت به موضوع نگران هستند و دائم سئوال می‌کنند که قرار است چه اتفاقی بیافتد. اشتباهی که گروه دوم می‌کنند، انتظار بیش از حد آنها از بازیگران نقش آفرین در اتفاق اخیر است. برای مثال: برای کنترل آلودگی مانع از ورود ماشین‌های تک سرنشین به شهر می‌شویم، پس از مدتی متوجه می‌شویم که این ماشین‌ها تاثیر کمی در آلودگی داشته و یک صدم مسئله نیز حل نشده است. در حال حاضر نیز همین سئوال مطرح است، بازیگری که قرار است، انگشت نشانه را به سمتش بگیرم، چه کسی است؟ کدام بازیگر بیشترین تاثیر را بر شرایط حال حاضر می‌گذارد؛ کسب وکارها، سران دولت یا تک تک افراد جامعه؟ براین باورم تغییراتی که در زندگی افراد ایجاد شده فشار مضاعفی را بر دولت‌ها ایجاد کرده و آنها را وادار خواهد کرد که با شرایط حال حاضر وقف پیدا کنند. بنابراین هر دو اعتقاد؛ اینکه جهان به نظم قبلی باز خواهد گذشت و یا اینکه باید به دنبال بازیگری که نظم را تسریع کند بگردیم، درست است و معتقدم می‌توان از هر دو زوایه به اتفاقات اخیر نگریست.
فرید شکریه در این میان گفت: اگر افراد پس از مدتی به باورهای غلط خود پی برده و آنها را اذعان کنند، به سمت دموکرات‌تر شدن پیش خواهیم رفت. فرهنگ دموکراتیک به معنای سیاسی آن در ایجاد مدنظر نیست بلکه معنای اجتماعی و باز بودن فکر افراد مدنظر است. جامعه‌ای که مردمانش فکر باز و تفکر نقادانه داشته باشند، به سمت دموکرات شدن حرکت خواهد کرد.
یزدی فرد در ادامه افزود: در موضوع تغییرات باید به مبحث تساوی نیز اشاره کنیم.اگر به تساوی‌هایی که باید در جامعه ایجاد کنیم، توجه نکنیم، جنگ را می‌بازیم و امکان دارد تا ده سال آینده همچنان درگیر یک اتفاق ساده باشیم. به نظرم اگر تساوی‌ها رعایت نشود، امکان دارد که سالیان دراز درگیر کرونا بمانیم. البته قدرت ایجاد تساوی در دست افراد نیست و طبیعت و دولت‌ها چنین تساوی را شکل می‌دهند.
درباره راهکارهای عملیاتی برای ایجاد تعادل جهت نگهداشت منابع انسانی و زنده ماندن کسب وکارها در شرایط حال حاضر و مدیریت منابع مالی توضیح بفرمایید؟
یزدی فرد: سهام داران و صاحبان کسب وکار برای حفظ دارایی‌هایشان باید به اکوسیستم بزرگتری فکر کنند و نباید فقط به گزارش‌های مالی چند ماه اخیر توجه کنند. آنها باید به پنج سال آینده خود فکر کنند و سود لحظه‌ای و کوتاه مدت را کنار بگذارند. کسب وکارها باید به فکر بقا در ده سال آینده باشند. برای اجرای این فرآیند باید استراتژی دقیقی تدوین شود.
در مورد نگهداشت منابع انسانی باید بگویم: در حال حاضر؛ حفظ نیروها، بالاتر از خط فقر نگه داشتن آنها، ایجاد کار برای نیروها و… آنقدر اهمیت پیدا کرده که کشوری مانند آمریکا شروع به ارائه بسته های حمایتی به افراد می‌کند. کشورها این کار را فقط به خاطر اینکه رکود اتفاق نیافتد انجام می‌دهند. بنابراین عاقلانه‌ترین عملکرد برای کسب وکارها این است که به افراد صدمه نزنند و نیروهای خود را حفظ کنند. اگر در اکوسیستم افراد نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند، دوباره بحران رخ خواهد داد. بر همین اساس؛ مشاهده همه اقشار جامعه در شرایط حال حاضر یک ضرورت است. فاصله طبقاتی و موضوعاتی از این قبیل جامعه را دوباره از ثبات خارج می‌کند.
چقدر احتمال دارد که شرایط نرمال قبل باز گردیم؟ رفتار افراد نسبت به مواجهه با دنیای آینده چگونه است؟
یزدی فرد: به نظرم بازگشت به شرایط قبلی بی معنی است. قطعا کسی نمی‌داند که آینده چه شکلی خواهد بود. بهتر است افراد تا جایی که می‌بیند رفتار کنند و رفتاری که باعث پشیمانی آنها می‌شود، انجام ندهند. رفتار افراد نسبت به دنیای جدید را می‌توان به سه شکل درنظر گرفت. افرادی که از دنیای جدید می‌ترسند، افرادی که دنیای جدید را انکار می‌کنند و افرادی مضطربی که ترس دوباره ساختن و عقب افتادن را با خود حمل می‌کنند.
به نظرم افراد باید در مواجه با دنیای جدید حساس و سنجش‌گر و انتخاب گر باشند. افرادی باید به دقت بررسی کنند که قرار است، چه بخوانند و وقت خود را چگونه صرف می‌کنند. چنین رویکری باعث کاهش ترس افراد نسبت به دنیای جدید خواهد شد. همچنین افراد برای رشد خود باید از هر آنچه بلد هستند برای حل مسائل استفاده کنند. علاوه براین، افراد باید از طریق ارتباطات صدای خود را به کسب وکارها و نهادها برسانند و با کمک فن‌آوری و نوآوری تاثیر خود را برکسب وکارها بگذارد و مسائل را حل کنند.
اگر واکسن ساخته شود و شرایط به قبل بازگردد صحبت‌های شما مانند جرقه‌ای است که خاموش می‌شود؟
یزدی فرد: بر این باورم که با یک واکسن مشکل بشریت حل نمی‌شود. چون ویروس در حال جهش است و کرونا جهش یافته بعدی خواهد آمد. بنابراین براین عقیده‌ام که امکان ندارد شرایط اصلاح و فقط تبعات اقتصادی آن بماند. بنابراین یا اصلاح می‌شویم یا اصلاح‌مان می‌کنند.
به نظرتان ارزش گذاری بازار پس از کرونا با قبل از آن چه تفاوت‌هایی دارد؟
یزدی فرد: با توجه به مطالعات و بررسی‌های انجام شده، به نظرم افراد به سمت معقول تر مصرف کردن در حال حرکت هستند و رفتار مصرف اصلاح و مصرف کنندگان به سمت ثابت سوق پیدا می‌کنند. هر چقدر از دوران شک، ترس و دلهرده دور شویم، بازار ثابت بیشتری به خود از نگاه مصرف کنندگان می‌گیرد. همچنین اگر افراد تحت تاثیر رسانه‌ها قرار نگیرند و بتوانند درست را از نادرست تشخصیص دهند، گام بزرگی را برداشته‌اند. اگر رسانه‌ها نیز از خبرهای فیک دور شوند و به افراد حافظه حقیقی‌تری بدهند، ضربه بزرگی به کسانی که بی‌ثباتی بازار به نفع‌شان است، وارد می‌کنند.
همچنین در شرایط پساکرونا افراد به نسبت قبل تاثیر بیشتری بر اطرافیانشان می‌توانند بگذارند. علاوه براین، فن‌آوری به انسان کمک خواهد کرد که به سمت پایین هرم سوق پیدا کنند، البته هنوز افراد از این اتفاق استفاده خوبی نمی‌کنند.
یزدی فرد در پایان وبینار گفت: در مجموع هدفم از حضور در این وبینار برقراری ارتباطات سازنده با افراد مختلف بود. وبیناری که در آن ارتباطات درست شکل گرفت. همچنین معتقدم، همواره نیاز داریم، به یاد گرفتن ادامه دهیم و ناراحتی‌ها را کنار بگذاریم و بهم کمک کنیم تا از فرصت‌های پیش آمده استفاده کنیم.
شکریه نیز در پایان در مورد تغییرات رسانه‌ها گفت: در ده سال گذشته تغییراتی بزرگی در حوزه رسانه رخ داده و اکثر رسانه‌های چاپی به سمت دیجیتال در حال حرکت هستند. ظهور اینفلوئنسرها در چند وقت اخیر باعث جذب قابل توجه‌ای از بودجه تبلیغاتی به سمت خود شده‌اند. به نظرم تغییراتی که بطور طبیعی در حال رخ دادن بودن، سرعت بیشتری به خود گرفته‌اند. جنس PR که کم کم در حال تغییر بود، سرعت بیشتری به خود گرفته و سریع در حال تغییر است. نکته مهم دیگر این است که همچنان تغییرات با واسطی بیشتر به کاپیتالیسم در حال رخ دادن است و ما هنوز هم زیرچتر آقای زاکربرگ در حال تولید هر نوع محتوا هستیم.
لازم به ذکر است؛ علاقه‌مند می‌توانند ویدیوی این وبینار را از اینجا دانلود و مشاهده کنند.